1 kwietnia wróci 5 proc. stawka podatku VAT na żywność

- W związku z najnowszymi odczytami inflacji oraz prognozami dynamiki cen podstawowych produktów spożywczych objętych przejściową stawką VAT 0 proc., Ministerstwo Finansów podjęło decyzję o nieprzedłużaniu po 31 marca 2024 roku okresowego obniżenia stawki VAT na podstawowe produkty spożywcze - poinformował resort w komunikacie.

Wzrosną zatem ceny m.in. owoców, warzyw, mięsa i nabiału.

Przypomnijmy, że obniżona stawka VAT na podstawowe produkty spożywcze obowiązująca od 1 lutego 2022 r., została wprowadzona przy odczycie inflacji za styczeń 2022 r. na poziomie 9,2 proc. w ujęciu rocznym.

- Szacuje się, że w lutym i marcu br. zarówno inflacja jak i tempo wzrostu cen żywności utrzymają się w tendencji spadkowej. Niższej dynamice cen żywności będą sprzyjać spadkowe tendencje cen na światowych rynkach rolnych - podaje Ministerstwo Finansów.

Zdaniem dr Joanny Śmiechowicz z Wydziału Ekonomicznego UMCS, przywrócenie stawki VAT przez rząd jest zasadne.

- Obecny poziom inflacji tj. 3,9 proc. jest już bliski celowi inflacyjnemu, zrozumiałe i uzasadnione jest więc wycofanie się rządu z ochronnej polityki w stosunku do obywateli i przywrócenie opodatkowania podatkiem VAT żywności. Stawka VAT na podstawowe towary spożywcze jest na niskim poziomie tj. 5 proc. (jest to najniższa dopuszczalna obniżona stawka VAT w państwach Unii Europejskiej) - tłumaczy ekonomistka.

Według Rafała Mundrego, ekonomisty i analityka gospodarczego, przywrócenie pięcioprocentowej stawki VAT na żywności przyniesie budżetowi państwa ok. 12 mld zł dodatkowych wpływów.

- Dla gospodarstw domowych rocznie to koszt ok. 800-1000 zł - wylicza Mundry na platformie X.

I precyzuje:

- Gdy tygodniowo wydajesz 100 zł na zakupy żywności (ze stawką 0 proc.) to koszt 5 proc. VAT to ok. 250 zł rocznie. Gdy wydajesz 200 zł tygodniowo to roczny koszt powrotu 5 proc. VAT równa się 500 zł. Gdy 300 zł, roczny koszt równa się 750 zł.

W opinii Śmiechowicz, dla części społeczeństwa powrót do pięcioprocnetowej stawki VAT na żywność będzie dotkliwy.

- Ceny wzrosną skokowo już 1 kwietnia. Najbardziej odczują to emeryci i renciści (zwłaszcza ci, którzy ubezpieczeni są w KRUS, ponieważ ich świadczenia są niższe). W ich przypadku wydatki pochłaniają odpowiednio 72 i 84 proc. dochodów. Wzrost podatku VAT sprawi, że koszty utrzymania wyraźnie wzrosną również w rodzinach wychowujących większą liczbę dzieci - wskazuje Śmiechowicz.

I jednocześnie zaznacza.

- Konsekwencje zmiany opodatkowania subiektywnie nie będą jednakowe dla mieszkańców wszystkich województw. Wynika to z wyraźnego zróżnicowania dochodów rozporządzalnych w Polsce. W województwie lubelskim zarówno wynagrodzenia, jak i świadczenia emerytalne i rentowe są niższe niż przeciętnie w kraju. W konsekwencji dochody rozporządzalne mieszkańców naszego województwa wynoszą 93 proc. średniej krajowej.

Jej zdaniem, zerowa stawka VAT nie jest wsparciem kierowanym do najbardziej potrzebujących.

- Z zerowej stawki VAT korzystają wszyscy, w tym osoby bardzo zamożne - ocenia Śmiechowicz.

Co o powrocie pięcioprocentowej stawki VAT na żywność myślą sklepikarze?

- Czeka nas dużo pracy. Przywrócenie podatku VAT zbiegło się akurat z okresem przedświątecznym, kiedy klientów jest więcej. Będziemy musieli wymienić wszystkie cenówki. Co więcej, w związku z obowiązującymi przepisami, urządzenia fiskalne posiadają zabezpieczenia przed częstymi zmianami stawek fiskalnych na dany produkt. Dlatego będziemy zmuszeni na nowo wprowadzać ręcznie do systemu nazwę każdego produktu z nową stawką podatku VAT. Zajmie to kilka dni. Dla nas oznacza to ogromne koszty, bo musimy ściągnąć całą załogę do tych operacji. W święte te osoby nie mogą pracować. To z kolei sprawia, że w Wielkanoc będziemy musieli sami "zasuwać" - mówią właściciele sklepów należących do sieci Lewiatan z woj. lubelskiego.