Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Przekładać i przedkładać

Jan Miodek
fot. Tomasz Hołod
Popularnego czasownika przekładać używamy najczęściej w znaczeniu "kłaść coś na inne miejsce" (np. przekładać książki z miejsca na miejsce). Ale przekładać to także tyle, co "umieszczać coś po drugiej stronie czegoś" (przekładać nogę przez próg), "kłaść coś między czymś innym" (przekładać ciasto dżemem), "odwlekać coś, zmieniać termin czegoś" (przekładać wizytę u lekarza), a także "tłumaczyć z jednego języka na drugi" (przekładać z polskiego na niemiecki).

Kiedy więc znajduję w "Konformiście" Alberta Moravii - w tłumaczeniu Zofii Ernstowej - zdanie: "Przekładał to, co uważał za swój obowiązek, ponad wszystko", nie mogę mieć wątpliwości, że w pierwszym jego wyrazie powinno się jeszcze znaleźć "d", bo przedkładać (a nie przekładać) znaczy tyle, co "dawać pierwszeństwo, bardziej cenić": "Przedkładał to, co uważał za swój obowiązek, ponad wszystko" - tak jak "przedkładał czytanie nad (ponad) oglądanie telewizji", "przedkładał jazdę samochodem nad (ponad) podróżowanie pociągiem", "przedkładał piłkę nożną nad (ponad) wszystkie inne gry zespołowe".

Dla porządku dopowiedzmy, że przedkładać - z "d"- to także "przedstawiać coś komuś, dawać do wglądu" (przedkładać dyrekcji sprawozdanie) oraz "przytaczać dowody, przekonywać"(przedkładać dyskutantom swoje argumenty).

Gdy natomiast w tymże "Konformiście" czytam: "Nie był wierzący i chyba już od dziesięciu lat jego noga nie postała w kościele", cieszę się, że w formie postała nie znalazło się błędne "w", jakże - niestety - często w niej tkwiące.

A dlaczego tak się dzieje? - W codziennym obiegu komunikacyjnym znajduje się czasownik powstać i to on jest sprawcą niepoprawnych brzmień. Pracuje też na nie archaiczne znaczenie samego czasownika postać - "zjawić się, znaleźć się, stanąć gdzieś, ukazać się, zagościć gdzieś", wykorzystywane dziś praktycznie tylko w zwrotach czyjaś noga nie postanie, nie postała gdzieś (tak jak w "Konformiście") i coś komuś ani w głowie nie postoi.

Konkluzja tych rozważań może być tylko jedna: formy rzadko używane (takie właśnie jak przedkłada, postała) - podobne do brzmień popularnych (przekłada, powstała) - należą do najczęściej deformowanych słów. Trzeba być wobec nich wyjątkowo czujnym!

Dopowiedzmy wreszcie i to, że konformista (w wymowie: "konformista" albo "kąformista", nie: "komformista!) - z franc. conformiste - to "człowiek, który zgadza się bezkrytycznie z pewnymi normami, wartościami, poglądami, przystosowuje się do nich".

Przy okazji przypominam, że oportunista (z franc. opportuniste, od opportun - "sprzyjający, dogodny") to "człowiek bez stałych zasad, naginający się do okoliczności dla osiągnięcia osobistych korzyści". A przypominam, bo z przerażeniem stwierdzam, że coraz więcej rodaków myśli - kojarząc to słowo z oporem, że oportunista to "ktoś niepokorny, stawiający opór".

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Przekładać i przedkładać - Gazeta Wrocławska

Wróć na kurierlubelski.pl Kurier Lubelski