Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Czy po ćwierć wieku ZUS może dać rentę po mężu? [PORADNIK]

Patrycja Wacławska
- Mam na imię Iza. Mój tata zmarł w kwietniu 1986 roku, wtedy ja i mój młodszy brat otrzymaliśmy rentę rodzinną, którą pobierała mama z powodu naszej niepełnoletności. Po ukończeniu 16. roku życia pobierałam ją tylko ja (do ukończenia 25 lat w 2009 roku), ponieważ brat przerwał naukę. Mama we wrześniu 2013 skończyła 50 lat. Starała się wówczas o rentę, ale odmówiono jej przyznania bez uzasadnienia. Bardzo proszę o pomoc w tej sprawie - napisała nasza Czytelniczka.

Wyjaśnijmy więc, czy jest możliwość przyznania prawa do renty rodzinnej po mężu, od którego śmierci minęło ponad ćwierć wieku. Otóż wdowa (to samo dotyczy wdowca) ma prawo do renty rodzinnej, jeśli w chwili śmierci męża miała skończony 50. rok życia lub była niezdolna do pracy. Z listu wynika, że pierwszy z tych warunków nie był spełniony. Jak należy domniemywać, drugi także nie.

Wdowa otrzyma rentę także, jeśli wychowuje dziecko, wnuka, brata lub siostrę zmarłego małżonka, a dziecko, wnuk, brat lub siostra ma prawo do renty rodzinnej po zmarłym. Warunkiem jest, by wychowanek:
– nie miał ukończonego 16. roku życia,
– nie miał ukończonych 18 lat, jeśli kontynuuje naukę.

Jeśli wychowanek jest całkowicie niezdolny do pracy i samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolny do pracy, ograniczenie wiekowe nie obowiązuje.

Z listu pani Izy należy wnioskować, że obecnie żadna z tych opcji jej mamy nie dotyczy.

Wyjątkowo dopuszcza się przyznanie renty rodzinnej żonie zmarłego, jeśli:
– skończyła 50 lat lub stała się całkowicie niezdolna do pracy w ciągu 5 lat od śmierci męża (jak wiemy, w opisanym przypadku od śmierci męża do ukończenia przez żonę 50 lat minęło ponad 27 lat),
– skończyła 50 lat lub stała się całkowicie niezdolna do pracy w ciągu 5 lat od zaprzestania wychowywania dziecka, wnuka, brata lub siostry męża uprawnionych do renty rodzinnej, którzy nie osiągnęli 16 lat, a jeżeli się kształcą 18 lat; jeśli wychowanek jest całkowicie niezdolny do pracy oraz do samodzielniej egzystencji lub całkowicie niezdolny do pracy jego wiek nie ma znaczenia (jak należy wnioskować z treści listu od pani Izy także z żadną z tych sytuacji nie mamy tu do czynienia).

Wszystko wskazuje więc na to, że ZUS miał podstawę, by nie przyznać renty rodzinnej mamie Czytelniczki.

Przypomnijmy tu, że renta rodzinna przysługuje tylko, jeśli zmarły miał prawo do emerytury, renty, świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego albo spełniał warunki wymagane do przyznania emerytury lub renty.

Którzy - poza współmałżonkiem - członkowie rodziny zmarłego emeryta, rencisty, osoby pobierającej świadczenie lub zasiłek przedemerytalny albo spełniającej warunki wymagane do przyznania emerytury lub renty, mają prawo do renty rodzinnej?

Przede wszystkim dzieci - biologiczne dzieci zmarłego, dzieci małżonka zmarłej osoby i dzieci adoptowane. Renta może być wypłacana do czasu, gdy dziecko:
– ukończy 16. rok życia,
– ukończy naukę w szkole, jeśli kontynuuje ją po ukończeniu 16 lat, jednak nie dłużej niż do osiągnięcia 25. roku życia,
– zakończy naukę na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, jeśli będąc na tym roku skończyło dwudziesty piąty rok życia.

Limit wieku nie dotyczy jedynie tych dzieci, które są całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy. Warunkiem jest, by dziecko stało się całkowicie niezdolne do pracy (ewentualnie także do samodzielnej egzystencji) przed ukończeniem 16. roku życia lub przed ukończeniem 25. roku życia, jeśli kontynuowało naukę.

O rentę mogą się także ubiegać dzieci, które zmarły przyjął na wychowanie i utrzymanie, zanim osiągnęły pełnoletność. Dotyczy to przede wszystkim wnuków zmarłego, jego rodzeństwa i dzieci przyjętych w ramach rodziny zastępczej. Warunki związane z wiekiem są w tym przypadku takie same, jak w przypadku dzieci zmarłego. Wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, które wychowywał i utrzymywał zmarły, otrzymają rentę rodzinną jedynie wówczas, gdy zmarły przyjął je na wychowanie oraz utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią. Warunek ten nie ma zastosowania wówczas, gdy zgon nastąpił wskutek wypadku. Dzieci wychowywane i utrzymywane przez zmarłego nie dostaną renty rodzinnej po nim, jeśli mają prawo do renty po swoich zmarłych rodzicach. Jeśli zaś ich rodzice żyją, renta będzie wypłacona pod warunkiem, że:
– rodzice dzieci, o których tu mowa, nie mogą zapewnić im utrzymania,
– zmarły lub jego małżonek był opiekunem prawnym tych dzieci, ustanowionym przez sąd.

O rentę rodzinną mogą starać się także rodzice biologiczni zmarłego, ojczym, macocha i rodzice adopcyjni, jeśli zmarły bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania. ZUS przyzna im prawo do renty, jeżeli w chwili śmierci swojego dziecka:
– mieli skończony 50. rok życia lub
– byli niezdolni do pracy.

Ojciec lub matka ma prawo do renty rodzinnej także wtedy, gdy wychowuje dziecko, wnuka, brata lub siostrę zmarłego, jeśli dziecko, wnuk, brat lub siostra ma prawo do renty rodzinnej po zmarłym, a jednocześnie nie ma ukończonego:
– 16. roku życia,
– 18 lat, jeśli kontynuuje naukę.

Ograniczenie wiekowe nie obowiązuje, jeżeli wychowywane dziecko jest całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy.

Rentę rodzinną może także otrzymać ojciec lub matka, do których utrzymania przyczyniał się zmarły, jeśli:
– skończą 50 lat lub staną się całkowicie niezdolni do pracy w ciągu 5 lat od śmierci dziecka,
– skończą 50 lat lub staną się całkowicie niezdolni do pracy w ciągu 5 lat od zaprzestania wychowywania dziecka, wnuka, brata lub siostry zmarłego, o których mowa wyżej którzy są uprawnieni do renty rodzinnej.

Jeżeli zmarły pobierał emeryturę lub rentę, rentę rodzinną oblicza się wprost w oparciu o wysokość świadczenia zmarłego. Jeśli zaś zmarły nie pobierał emerytury ani renty, ZUS oceniając, czy spełniał on warunki do otrzymania jednego z tych świadczeń, przyjmie, że był on całkowicie niezdolny do pracy. W sytuacji, gdy zmarły pobierał świadczenie lub zasiłek przedemerytalny, ZUS ustali wysokość renty rodzinnej przyjmując, że zmarły miał prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Należy przy tym pamiętać, że osoby, które jednocześnie spełniają warunki uprawniające do uzyskania renty rodzinnej oraz emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego, mogą korzystać tylko z jednego z tych świadczeń. Oznacza to m.in., że emeryt lub rencista, który zdecyduje się skorzystać z renty rodzinnej po współmałżonku, będzie musiał zrezygnować z pobierania swojego dotychczasowego świadczenia.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dzienniklodzki.pl Dziennik Łódzki