Afisze są najlepszym dowodem na wielokulturowość przedwojennego Lublina - na większości z nich informacje są dwujęzyczne: podane po polsku i w jidysz. Obok zapowiedzi wydarzeń sportowych znajdziemy zaproszenia na bale maskowe i informacje o zapisach na letnie kolonie. Wśród nich ogłoszenie o odczycie "znanego publicysty i znakomitego mówcy Gliksmana". Mówca 15 stycznia 1927 roku zastanawiał się w Lublinie "czy jest mężczyzna cnotliwszy od kobiety" oraz co "myśliciele i poeci" sądzili o "duchownym poziomie kobiety". Tytuł prelekcji "Wieczna tajemnica kobiety" został wybity wielkimi literami, tak, aby przechodnie przypadkiem go nie przeoczyli.
Dr Adam Kopciowski z Zakładu Kultury i Historii Żydów UMCS zdradza, kto drukował przedwojenne afisze. - Jednym z wydawców był Jankiel Kac, właściciel drukarni "Polonja", która mieściła się przy ulicy Nowej 13 (obecnie Lubartowska). Kac w drugiej połowie lat 20. był współwydawcą dziennika "Lubliner Tugblat". Zajmował się składem gazety - wyjaśnia dr Kopciowski. Drukowany w jidysz "Lubliner Tugblat" wychodził od 1918 roku do wybuchu II wojny światowej.
Inny plakat, w nieco bardziej sensacyjnym tonie. Główne hasło brzmi "Spadnie na Lublin wielka maskarada", ale ostatni wyraz jest zapisany tak, że słowo "kara" zostało złożone z dużo większych czcionek. Prosty zabieg, żeby przyciągnąć wzrok czytelnika, ciekawego tego, jaka to "kara" ma spotkać jego miasto. Uczestnikom balu maskowego przy ulicy Lubartowskiej 24 przygrywała "orkiestra powiększona z jazz-bandem", a o drugiej w nocy wszyscy goście mogli sobie zrobić wspólne zdjęcie na pamiątkę.
Nieprzypadkowe jest miejsce, w którym odbywała się ta zabawa. Kamienica przy ulicy Lubartowskiej 24 (numeracja przedwojenna, dziś 30) należała do Izraela Kacenelenbogena, współzałożyciela wspomnianego dziennika "Lubliner Tugblat" i właściciela fabryki gilz "Ursus", która zresztą też mieściła się pod tym adresem.
- Izrael przejął fabrykę po ojcu, był działaczem Żydowskiej Partii Ludowej i miejskim radnym. Przy Lubartowskiej 24 była też szkoła powszechna i wiele organizacji zawodowych. Również Stowarzyszenie Subiektów, które zorganizowało ten bal maskowy - opowiada Kopciowski.
Na polona.pl znajdziemy też zaproszenie na mecz Żydowskiego Klubu Sportowego "Makabi" z Lublina, czy takie ciekawostki jak afisz informujący o polsko-czeskim meczu z 1922 r. Organizatorzy zawsze zastrzegali, że "zawody odbędą się bez względu na pogodę". Na polona.pl jest umieszczony też rozkład "obsługiwanego należycie" autobusu relacji Lublin - Zamość.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
