Studenci zapłacą za drugi kierunek studiów

Prezydent Bronisław Komorowski podpisał we wtorek nowelizacje ustaw o szkolnictwie wyższym. Podkreślił, że zmiany zwiększą autonomię polskich uczelni wyższych oraz ich konkurencyjność. Naukowcy mają wątpliwości. Kontrowersje budzi np. to, że od października więcej funduszy ma być przeznaczonych dla najlepszych jednostek.

- Z jednej strony to dobre rozwiązanie. Ale trzeba też pamiętać, że niektóre uczelnie mają gorsze osiągnięcia ze względu na różne zewnętrzne czynniki, np. trwające przez lata niedofinansowanie - uważa prof. Stanisław Chibowski, prorektor UMCS.

Profesorowie z rezerwą podchodzą do tzw. ograniczenia wieloetatowości dla naukowców. Pozytywnie oceniają zmiany, dzięki którym uczelnie będą mogły same tworzyć kierunki studiów i układać ich programy. - Elastyczność jest potrzebna, np. ze względu na wymogi gospodarki danego regionu - podkreśla prof. Skowron.

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych zapisów jest ten dotyczący opłat za drugi kierunek studiów. Za darmo będzie się mogło uczyć 10 procent studentów z najlepszymi wynikami. Żacy przez ostatnie miesiące protestowali przeciwko temu rozwiązaniu. - A mnie się podoba. Szkolnictwo wyższe powinno być płatne, bo gdy dostajemy coś za darmo, nie szanujemy tego - mówi Kinga Gruszecka, studentka trzeciego roku stosunków międzynarodowych i kulturoznawstwa UMCS. - A na drugi kierunek można przecież zarobić.

Profesor sobie poradzi, założy własny biznes

Zmiana przepisów oznacza m.in. ograniczenie tzw. wieloetatowości. Naukowiec zatrudniony w uczelniach publicznych będzie mógł pracować na etacie tylko w jeszcze jednej placówce naukowej - i to za zgodą rektora. - To byłaby zmiana korzystna, ale tak naprawdę jest pozorna. Wystarczy, że ktoś założy działalność gospodarczą i już nie będzie musiał pytać rektora - tłumaczy prof. Stanisław Chibowski, prorektor UMCS.

- Oddanie tego w ręce rektorów może doprowadzić do tego, że decyzje będą podejmowane uznaniowo - uważa prof. Stanisław Skowron, prorektor Politechniki Lubelskiej. - Obawiam się też, czy część kadry stojąc przed takim wyborem nie odejdzie do uczelni niepublicznych - dodaje prorektor.

Z kolei o to, że profesorów zabraknie martwią się studenci. - Uczelnie prywatne mogą mieć problem ze skompletowaniem kadry wykładowców - uważa Grzegorz Wierzchowski z samorządu studentów Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Administracji.

Naukowcy pozytywnie oceniają uproszczenie ścieżki kariery naukowej, zmianę sposobu uzyskiwania habilitacji, a także wprowadzenie procedur konkursowych na wszystkie stanowiska w uczelniach.

- Dobrym pomysłem jest większa swoboda uczelni w tworzeniu nowych kierunków i programów studiów - podkreśla prof. Chibowski.

Studenci na plus oceniają m.in. zmianę zasad przyznawania stypendiów naukowych. - Teraz doceniana będzie nie tylko wiedza, ale i działalność, aktywność studenta na innych polach, np. w samorządzie studenckim - podkreśla Paweł Romański z samorządu studentów UMCS.

Prof. Skowron zwraca uwagę, że o tym, czy zmiany przyniosą oczekiwany skutek, zdecydują pieniądze, jakie będą przeznaczane na szkolnictwo wyższe.

Co nowego wprowadza ustawa

Co się zmieni dla kadry naukowej:
* Ograniczenie wieloetatowości - wykładowcy zatrudnieni na uczelniach publicznych będą mogli pracować na etacie tylko w jednej jeszcze placówce naukowej - i to za zgodą rektora
* Uproszczona ścieżka kariery naukowej - m.in. uproszczona procedura ubiegania się o stopień doktora habilitowanego.
* Większe pieniądze dla najlepszych - pracownicy uczelni z najlepszymi wynikami otrzymają dodatki do wynagrodzeń, a doktoranci - wyższe stypendia

Co się zmieni dla studentów:
* Płatny drugi kierunek studiów - tylko 10 proc. najlepszych studentów zostanie zwolnionych z tej opłaty
* Więcej praw dla studentów - prawa studenta chronić będzie umowa zawierana z uczelnią. Ustawa zagwarantuje studentom katalog bezpłatnych usług administracyjnych: nieodpłatne będą m.in. wszystkie egzaminy (także poprawkowe, komisyjne i dyplomowe).
* Uczelnia będzie monitorowała losy swoich absolwentów