Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

O zburzonych cerkwiach na Chełmszczyźnie i Podlasiu (ZDJĘCIA)

Magdalena Czarnota
Kryłów
Kryłów www.cerkiew1938.pl/krylow.html
W poniedziałek o godzinie 18 w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego odbędzie się prezentacja książki "Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu w 1938 roku - uwarunkowania, przebieg, konsekwencje". To pierwsza książka monograficznie ujmująca ten temat.

Z dr. Grzegorzem Kuprianowiczem, rozmawia Magdalena Czarnota

Właśnie ukazała się książka pod pana redakcją "Akcja burzenia cerkwi prawosławnych...". Czy to pierwsza taka monografia?
Wcześniej pojawiały się różne publikacje podejmujące również ten temat. Jest to jednak pierwsza praca zbiorowa monograficznie go ujmująca.

Dlaczego zajął się Pan problematyką burzenia cerkwi w 1938 roku?
Do niedawna była ona mało zbadana, a tym bardziej nie funkcjonowała w świadomości historycznej społeczeństwa, chociaż jest niezwykle ważna. Te wydarzenia były przecież jedną z najczarniejszych kart w dziejach II Rzeczypospolitej: w czasie pokoju państwo przeprowadziło represje wobec własnych obywateli stosując kryterium etniczno-narodowościowe i wyznaniowe, zmuszało swych obywateli do zmiany wyznania oraz porzucenia ojczystej kultury i języka.

Państwo dokonywało burzenia świątyń na skalę masową, w ciągu zaledwie dwóch miesięcy spotkało to 127 cerkwi, kaplic, domów modlitwy.
Akcja burzenia cerkwi na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu w 1938 roku była częścią szerszego procesu, tzw. akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej, która trwała od końca 1937 roku do lata 1939 roku. Celem tej akcji była zmiana oblicza wyznaniowego i kulturowego tych ziem i zmuszenie ukraińskiej ludności prawosławnej do przejścia na katolicyzm i przyjęcia kultury polskiej.

Czy spotykał się pan z opiniami usprawiedliwiającymi tę akcję?
Zdarzają się niestety takie próby. Jednak wymowne wydają się tutaj słowa Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, śp. Lecha Kaczyńskiego, skierowane do organizatorów i uczestników obchodów 70. rocznicy akcji burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu w październiku 2008 roku: "Ówczesne działania władz państwowych nie mieszczą się w standardach cywilizacyjnych i demokratycznych nie tylko obowiązujących dzisiaj, ale również w tych wówczas powszechnie w Polsce uznawanych".

Jak gromadził pan materiały?
Inspiracją dla przygotowania książki stała się konferencja naukowa, która odbyła się w Chełmie w 2008 roku jako element obchodów 70. rocznicy tych wydarzeń. Rok 2008 był przełomowy dla przywołania pamięci o tych wydarzeniach w świadomości społecznej. Zwieńczeniem książki jest zresztą kronika tych obchodów.

Czy planuje pan wydanie kolejnych edycji tomu?
Planowane są raczej nowe publikacje, prezentujące wyniki dalszych badań na ten temat, a także wydawnictwa źródłowe.

Do kogo przeznaczona jest ta publikacja?
Książka skierowana jest przede wszystkim do naukowców, ale także do wszystkich zainteresowanych problematyką dziejów Kościoła prawosławnego w XX wieku, historią stosunków polsko-ukraińskich czy przeszłością Chełmszczyzny i Podlasia. Bez wiedzy o tych wydarzenia nie da się zrozumieć złożonej historii XX wieku.

***

Cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego w Kryłowie została zniszczona w lipcu 1938 r. podczas akcji burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu. Była jedną ze 127 świątyń, które zniknęły wówczas z powierzchni ziemi.

Według relacji świadków - ze względu na wielkość świątyni - jej burzenie trwało przez kilka tygodni. Przypadek tej cerkwi jest wyjątkowy, gdyż zachowała się dość dokładna dokumentacja fotograficzna pokazująca proces burzenia, można ją obejrzeć w serwisie internetowym: www.cerkiew1938.pl/krylow.html.


Nasze serwisy:
Serwis gospodarczy - Wybierz Lublin
Serwis turystyczny - Perły i Perełki Lubelszczyzny
Serwis dla fanów spottingu i lotnictwa - Samoloty nad Lubelszczyzną
Miasto widziane z samolotu - Lublin z lotu ptaka
Nasze filmy - Puls Polski


Codziennie rano najświeższe informacje z Lublina i okolic na Twoją skrzynkę mailową.
Zapisz się do newslettera!

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na kurierlubelski.pl Kurier Lubelski