Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Jaka będzie wysokość nowych emerytur z OFE

Patrycja Wacławska
W przyszłym roku półtora tysiąca kobiet otrzyma emerytury wypłacane częściowo z pieniędzy, które zgromadzono w otwartych funduszach.

Kobiety z rocznika 1949, które w przyszłym roku, po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (60 lat), przejdą na emeryturę, jako pierwsze będą otrzymywały tak zwane emerytury mieszane. Ich wysokość będzie ustalana w części tak jak wysokość emerytur wypłacanych dotychczas, w części zaś w oparciu o kapitał początkowy, stan indywidualnego konta w ZUS-ie i składki wpłacone do otwartego funduszu emerytalnego (w przypadku dobrowolnego przystąpienia do drugiego filara ubezpieczeń). Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku mogły bowiem na swój wniosek przystąpić do OFE. Ci, którzy się na to zdecydowali, otrzymają emerytury obliczone na podstawie kapitału zgromadzonego w ZUS-ie i w OFE. Osoby, które nie przystąpiły do OFE, a urodziły się w latach 1949 - 1968, będą miały naliczoną emeryturę według zasad mieszanych.

Stara plus nowa

Wysokość wszystkich dotychczas przyznawanych emerytur jest obliczana według tzw. starych zasad, a więc w oparciu o:

* staż pracy w dniu przejścia na emeryturę (okresy składkowe i nieskładkowe),

* wysokość wynagrodzenia w okresie wybranym przez zainteresowanego - przechodzący na emeryturę może ocenić, kiedy relacja jego zarobków do przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w kraju była najkorzystniejsza (pomoże w tym tabela dostępna na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego - www.stat.gov.pl) i poprosić o obliczenie świadczenia w oparciu o zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych z ostatnich 20 lat poprzedzających rok złożenia wniosku o emeryturę lub z 20 dowolnych lat ubezpieczenia,

* tzw. kwotę bazową.

Od 2014 roku wysokość przyznawanych emerytur będzie zależeć od:

* wysokości zwaloryzowanego kapitału początkowego ustalonego na 31 grudnia 1998 roku - kapitał obrazuje, ile składek ubezpieczeniowych mógł szacunkowo zgromadzić ubezpieczony w dniu wejścia reformy systemu emerytalnego (kapitał ustala się dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku, które przed 1 stycznia 1999 roku przepracowały ponad pół roku),

* składek zebranych na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS od 1999 roku,

* składek zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym,

* statystycznej długości życia.

Lata 2009 - 2013 będą okresem przejściowym. Osoby, które wówczas osiągną wiek emerytalny i wystąpią o przyznanie świadczenia, będą otrzymywały emeryturę w części obliczoną według starych zasad, a w części według nowych. Relacja tych części będzie zmieniała się w kolejnych latach. Część obliczana po staremu (część I), będzie z każdym kolejnym rokiem malała, a część obliczana po nowemu (część II) rosła. Jak będzie się zmieniała relacja części I do części II w kolejnych latach przyznawania emerytur mieszanych, piszemy w tabeli.

Kto na tym straci

Niestety, mieszany system ustalania wysokości emerytur będzie mniej korzystny niż dotychczasowy sposób liczenia świadczeń. Wynika to przede wszystkim z tego, że osoby, które jako pierwsze będą miały obliczane emerytury z zastosowaniem zmienionych zasad, większość swojej kariery zawodowej przepracowały przed 1999 rokiem, gdy wprowadzono zmiany w systemie emerytalnym. Osoby, których emerytury miałyby zostać w najbliższym czasie ustalone zgodnie z systemem mieszanym, nie miały dość czasu, by zgromadzić na koncie w OFE znaczącą kwotę. Należy też pamiętać, że dla osób urodzonych w latach 1949 - 1968 przystąpienie do OFE było dobrowolne. Wiele z nich nie posiada więc konta w funduszu. Tak więc zgromadzone w nim składki w ogóle nie mogą wpłynąć na podwyższenie emerytury.

Składki każdego z ubezpieczonych są zapisywane na indywidualnych kontach w ZUS-ie dopiero od 1999 roku. W przypadku tych, którzy jako pierwsi będą mieli przyznane emerytury mieszane, na okres po 1998 roku przypada zwykle krótsza część kariery zawodowej. Zasadnicza część ich aktywności zawodowej przypadła na wcześniejsze lata, więc najbardziej znaczącym składnikiem części II ich emerytury mieszanej powinien się okazać kapitał początkowy. Nie odzwierciedla on jednak dokładnie, ile składek każdy z ubezpieczonych odprowadził do ZUS-u przed 1 stycznia 1999 roku, bowiem składki nie były wówczas przypisywane do konkretnych pracowników (trafiały do "jednego worka"). Kapitał początkowy jest jedynie szacunkiem opartym na stażu pracy sprzed 1999 roku i osiąganych wówczas zarobkach.

To, iż nowy sposób obliczania emerytury jest mniej korzystny niż dotychczas obowiązujące zasady, odczują osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku, które nie spełniły warunków wymaganych do otrzymania wcześniejszej emerytury i na świadczenie będą mogły przejść dopiero po osiągnięciu właściwego wieku emerytalnego. W praktyce pierwszą grupą, której dotkną skutki zmiany w ustalaniu wysokości emerytur, będą kobiety urodzone w 1949 roku, którym niewystarczający staż ubezpieczeniowy lub okres zatrudnienia w ramach stosunku pracy przeszkodzi w spełnieniu warunków koniecznych do wcześniejszego przejścia na emeryturę. Przypomnijmy, że osoby urodzone po 1948 roku muszą spełnić te warunki nie później niż 31 grudnia bieżącego roku.

Jak oni to obliczą

Żeby zorientować się, w jaki sposób będzie ustalona wysokość emerytur mieszanych przyznawanych po 31 grudnia 2008 roku, spójrz, jakie są najważniejsze zasady obliczania części I i części II:

Część I

1. Najpierw należy ustalić socjalną część emerytury. Oblicza się ją, mnożąc kwotę bazową (obecnie obowiązująca wynosi 2275,37 zł) przez 24 proc.

2. Następnie ustala się indywidualną podstawę wymiaru emerytury. Jest to wyrażona w procentach relacja zarobków osoby przechodzącej na emeryturę w wybranym przez nią okresie do przeciętnych wynagrodzeń w kraju w tym samym okresie.

3. Liczymy indywidualny procent za staż emerytalny. Każdy rok okresu składkowego mnoży się przez współczynnik 1,3, zaś każdy rok okresu nieskładkowego przez współczynnik 0,7. Wyniki wyraża się w procentach.

4. Można już obliczyć wysokość tej części emerytury, która zależy od zarobków i stażu pracy. Ustala się ją, mnożąc kwotę bazową przez indywidualną podstawę wymiaru, a wynik tego działania przez indywidualny procent za staż.

5. Część socjalną emerytury dodajemy do części uzależnionej od zarobków i stażu. Wynik to część I mieszanej emerytury brutto.
Część II

1. W wydanej przez ZUS decyzji dotyczącej ustalenia kapitału początkowego wypracowanego przed 1 stycznia 1999 roku, trzeba sprawdzić, ile wynosi ten kapitał. Wysokość kapitału jest ustalana w przypadku ubezpieczonych, którzy przed 1999 rokiem przepracowali co najmniej 6 miesięcy i jeden dzień.

2. Sprawdzamy, jaka kwota uzbierała się na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS-ie, począwszy od stycznia 1999 roku. Co miesiąc na to konto trafia 19,52 proc. podstawy wymiaru (najprościej mówiąc, wynagrodzenia). W przypadku osób, które należą do otwartego funduszu emerytalnego część składki w wysokości 7,3 proc. podstawy wymiaru jest jednak przekazywana przez ZUS do OFE. Na koncie w zakładzie ubezpieczeń zapisywana jest reszta, czyli 12,22 proc. podstawy wymiaru.

3. W przypadku osób należących do OFE sprawdzamy również, ile pieniędzy udało się zgromadzić na rachunku w funduszu. Co miesiąc trafia tam 7,3 proc. podstawy wymiaru. Od tej składki fundusz potrąca opłaty. Pamiętajmy jednak, że zadaniem OFE jest pomnożenie naszych oszczędności. Jeśli funduszowi uda się to zrobić, do rachunku dopisywane są zyski. Jeśli OFE poniesie straty, odczują to także jego członkowie. W ocenie efektywności OFE pomogą stopy zwrotu publikowane na stronie internetowej Komisji Nadzoru Finansowego (www.knf.gov.pl).

4. Kolejnym etapem jest zsumowanie kapitału początkowego, składek zgromadzonych w ZUS-ie po 1998 roku (kapitał i składki będą waloryzowane) i pieniędzy odłożonych w OFE. Sumę dzielimy przez wskaźnik dalszego trwania życia po przejściu na emeryturę (wyrażony w miesiącach). Jest on taki sam dla obu płci. Wskaźnik ogłasza GUS raz w roku, obowiązuje on od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku. Na przykład dla kobiet, które nie uzyskały prawa do wcześniejszej emerytury, ale w styczniu 2009 roku skończą 60 lat i złożą wniosek o przyznanie świadczenia związanego z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, wskaźnik ten wyniesie 245,3. Po podzieleniu kapitału początkowego, składek z ZUS-u i OFE przez 245,3 kobieta taka dowie się, ile wyniesie część II jej mieszanej emerytury brutto.

Po obliczeniu obu części emerytury mieszanej można ustalić jej ostateczną wysokość. W zależności od tego, w którym roku zostanie przyznana emerytura, należy pomnożyć każdą z jej części przez odpowiedni procent (patrz tabela obok). Np. w 2009 roku część I będzie mnożona przez 80 proc., zaś część II przez 20 proc. Po zsumowaniu wyników okaże się. ile wyniesie emerytura mieszana brutto.

Kogo nie dotknie zmiana zasad

Należy pamiętać, że zmiana zasad ustalania wysokości emerytury nie oznacza, iż wszystkie osoby, które będą się ubiegały o przyznanie świadczenia po 31 grudnia 2008 roku, otrzymają emeryturę mieszaną.

Po staremu będzie obliczana emerytura osób urodzonych w latach 1949 - 1968, które do końca bieżącego roku spełnią warunki niezbędne do uzyskania wcześniejszej emerytury, jednak wniosek o jej przyznanie złożą dopiero po 31 grudnia 2008 roku. Osoby takie nie muszą obawiać się, że zwlekając ze złożeniem wniosku narażają się na to, iż ich świadczenie będzie obliczone na zasadach mieszanych, a więc mniej korzystnych. Jest pewne, że ich emerytury będą obliczone po staremu. Muszą jednak złożyć wniosek przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Jeśli bowiem wniosek trafi do ZUS-u po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, zainteresowani muszą liczyć się z tym, że wysokość ich emerytury zostanie ustalona już zgodnie ze zmienionymi zasadami.

Żadnych obaw nie powinny mieć osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 roku. Niezależnie od tego, czy skorzystają z uprawnienia do wcześniejszej emerytury, czy też przejdą na nią dopiero po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, będą miały ustaloną wysokość świadczenia w oparciu o stare, obowiązujące dotychczas zasady.

PRZYKŁAD

Kazimierz urodził się w 1948 roku. Nie zamierza korzystać z wcześniejszej emerytury. Chce pracować aż do czasu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, czyli 65. roku życia. Skończy go w 2013 roku. Wysokość jego emerytury będzie jednak obliczona zgodnie ze starymi zasadami. Będzie miał na nią wpływ staż pracy Kazimierza i zarobki z wybranego przez niego okresu.

Sposób obliczenia emerytury mieszanej

Rok | Część I | Część II

2009 | 80 proc. | 20 proc.

2010 | 70 proc. | 30 proc.

2011 | 55 proc. | 45 proc.

2012 | 35 proc. | 65 proc.

2013 | 20 proc. | 80 proc.

* Aby obliczyć kwotowo, jaka będzie twoja emerytura, warto skorzystać z kalkulatora emerytalnego na www.zus.pl

Podstawa prawna

* Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 roku nr 39, poz. 353, z późniejszymi zmianami),

* Ustawa z dnia 21 listopada 2008 roku o emeryturach kapitałowych (podpisana przez prezydenta 15 grudnia 2008 roku)

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na kurierlubelski.pl Kurier Lubelski