Odzyskać radość życia

Chociaż starzenie się organizmu jest naturalnym procesem, jednak pogodzenie się z towarzyszącymi mu zmianami, jakie zachodzą w ciele i umyśle nie przychodzi łatwo.
Dla potrzeb nauki przyjęto, że granicą między wiekiem dojrzałym i starością jest wiek 65 lat.

Zbliżając się do tej granicy trzeba liczyć się z konsekwencjami upływającego czasu - mniejszą sprawnością fizyczną, intelektualną oraz psychiczną. Nie oznacza to bynajmniej, że zachodzące zmiany powinniśmy obserwować z założonymi rękami. Wiele bowiem zależy od nas samych. Osoby, które zawsze dbały o sprawność fizyczną, aktywnie uczestniczyły w życiu społecznym, pielęgnowały zainteresowania i pasje życiowe dłużej cieszą się samodzielnością i łatwiej znoszą problemy pojawiające się z upływem lat.

1 Dlaczego seniorzy są narażeni na depresję
Starość tak silnie kojarzy nam się ze smutkiem, że nawet lekarze pierwszego kontaktu, którzy na co dzień opiekują się osobami w podeszłym wieku, są skłonni bagatelizować u nich objawy depresji.
Tymczasem depresja to nie tylko pogorszenie nastroju - choć takie jest potoczne i najbardziej rozpowszechnione znaczenie tego słowa - to poważna choroba, która powinna być leczona, często prowadzi bowiem do prób samobójczych (śmiertelność związana z depresją wynosi 15 proc.).

Ocenia się, że 15 proc. osób między 60. a 80. rokiem życia choruje na depresję (w młodszych grupach tylko 10 proc.). Warto zauważyć, że wykształcenie i status materialny nie mają większego znaczenia - o wiele istotniejszym czynnikiem jest niepełnosprawność i osamotnienie.

Do grupy najbardziej zagrożonych depresją należą seniorzy, którzy zmagają się z chorobami (np. cukrzyca, nowotwory, choroby tarczycy), towarzyszącym im cierpieniem, mają problemy z poruszaniem się i wykonywaniem niezbędnych w codziennym życiu czynności. Stan psychiczny pogarsza się również pod wpływem istotnych wydarzeń, zwłaszcza śmierci najbliższych osób, ale także przy mniej tragicznych zmianach, np. usamodzielnieniu się dzieci.

Towarzystwo męża, dzieci, przyjaciół działa antydepresyjnie. Nie bez powodu mówi się, że mamy wtedy dla kogo żyć. Co ciekawe, osoby które przez całe życie były samotne, są mniej narażone na emocjonalne załamanie niż ludzie, którzy po latach rozstają się ze swoimi partnerami.

Czynnikiem, który może pogorszyć stan psychiczny, bywa czasem odejście na emeryturę. Wiele osób nie wie, co zrobić z taką masą wolnego czasu. Nie dostrzegają przed sobą żadnych nowych możliwości, nie chcą podejmować wyzwań (choćby najmniej ryzykownych), uczyć się ani poszerzać czy utrwalać zdobytej już wiedzy. Mają poczucie, że ich życie straciło sens.

2 Objawy, których nie wolno zlekceważyć
Wiele objawów towarzyszących depresji można uznać za typowe dla podeszłego wieku obniżenie nastroju. Wszechogarniający smutek, objawiający się w każdym ruchu, mimice i głosie chorego, jego pesymizm powinny zwrócić naszą uwagę. Osoba z depresją traci też zdolność do odczuwania przyjemności - nic jej nie cieszy, nie interesuje, nie pociąga. Pojawiają się zaburzenia snu - trudności z zasypianiem, wielokrotne budzenie się w nocy, często również utrata apetytu i nadmierne chudnięcie.

Depresja może "zakładać maski" innych chorób, np. objawiając się bólami w okolicy serca, migrenami, dolegliwościami ze strony układu pokarmowego.

3 Leczenie i zapobieganie depresji
Depresja seniora jest trudna do zdiagnozowania - jej objawy mogą być mylone z symptomami innych chorób. Warto jednak wiedzieć, że zastosowanie nowoczesnych leków antydepresyjnych może spowodować znaczną poprawę samopoczucia. Leczenie nie może jednak ograniczać się jedynie do farmakoterapii. Potrzebne jest odpowiednie wsparcie psychiczne ze strony najbliższych.
Warto także zdawać sobie sprawę z zagrożenia, jakim jest depresja i poszukiwać metod zapobiegania jej. Jak wynika z badań, przeprowadzonych w 2008 roku w II Katedrze Chorób Układu Nerwowego, Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, jedną z recept może być uczestniczenie w zajęciach uniwersytetu trzeciego wieku. Studenci-seniorzy o wiele rzadziej niż ich rówieśnicy przejawiają objawy depresji. Nawet jeśli odczuwają dolegliwości i schorzenia, aktywny tryb życia pozwala im lepiej je znosić.