Podsumowanie roku 2015 w Lublinie i na Lubelszczyźnie: Gospodarka

Kryzys na rynku węgla dał się we znaki kopalni w Bogdance, PZL-Świdnik odpadł z przetargu na dostawę śmigłowców dla polskiej armii, a upadłość ogłosiły Zakłady Tytoniowe w Lublinie. Miniony rok obfitował w wydarzenia dramatyczne dla lubelskich firm. Bardziej optymistyczny obraz wyłania się z danych GUS.

Według nich, w listopadzie 2015 r. lubelskie firmy wyprodukowały i sprzedały towar o wartości przekraczającej 2,7 mld zł. Oznacza to, że produkcja sprzedana przemysłu w województwie wzrosła w ciągu roku o 13,7 proc. W poprzednich latach ta dynamika była zdecydowanie większa niż średnia w kraju. W latach 2012-2013 wzrosła rok do roku o 5,3 proc., przy średniej krajowej 1,8 proc.

- To oznacza, że w porównaniu z innymi regionami Polski rozwijamy się szybciej. Statystyczny obywatel może nie widzieć tej zmiany w swoim budżecie, w swoim indywidualnym życiu, ale musi ją obserwować w otoczeniu. Prowadzi to także do pewnych paradoksów; co-raz dłużej stoimy w korkach, zwiększyła się liczba samochodów, galerie handlowe są pełne, realizowane są nowe inwestycje budowlane, powstają nowe osiedla mieszkaniowe. Oznacza to, że produkcja ma też wpływ na poprawienie siły nabywczej naszych mieszkańców i to też jest pozytywny aspekt - mówi prof. Zbigniew Pastuszak, dziekan Wydziału Ekonomicznego UMCS.

Gorsza była sytuacja w budownictwie. W ciągu roku o 30,5 proc. spadły przychody firm budowlanych (do 357,4 mln zł). - Sytuacja się pogarsza, ale nie dramatycznie - twierdzi właściciel dużej lubelskiej firmy deweloperskiej. - Faktem jest, że deweloperki łapią się wszyscy, nawet firmy, które nie mają o tym zielonego pojęcia. Klienci nie chcą ryzykować. Wolą kupić mieszkanie od znanej firmy niż no name. Stąd spora nadwyżka lokali niesprzedanych.

Wzrosła sprzedaż detaliczna. W listopadzie br. kupowaliśmy średnio o 6 proc. więcej niż przed rokiem. Różnicę zauważają przedsiębiorcy, ale nie wszyscy. - Widzimy delikatne wzrosty skali obrotów. Zyskują duże sklepy o powierzchni powyżej 150 mkw., ale małe tracą klientów. Trudno im utrzymać się na rynku ze względu na wąską ofertę i niedostosowanie wyglądu do oczekiwań kupujących - mówi Małgorzata Zuzaniuk, prezes sieci Lewiatan w regionie i stowarzyszenia zrzeszającego sprzedawców „Razem”.

Rok dużych zawirowań

To był gorący rok dla dużych lubelskich przedsiębiorców. PZL-Świdnik był jedną z trzech firm biorących udział w przetargu na dostawę 50 śmigłowców dla polskiej armii. Realizacja kontraktu miała umożliwość utworzenie pod Lublinem światowego centrum produkcji śmigłowców AW149. Zdaniem ekonomistów z UMCS, mogłoby się to przyczynić do powstania nawet 3,7 tys. miejsc pracy w regionie.

W kwietniu rząd PO wybrał ofertę francusko-niemieckiej spółki Airbus Helicopters, co spotkało się z zapowiedzią zwolnienia nawet 800 pracowników PZL-Świdnik. Negocjacje z Francuzami ma prowadzić Ministerstwo Rozwoju. Tuż przed świętami Antoni Macierewicz, obecny szef resortu obrony, dopuścił możliwość rozbicia kontraktu na mniejsze umowy. Dla Świdnika to byłaby szansa na zdobycie części z wartego 13 mld zł kontraktu. Walce o rządowe zlecenia może służyć zmiana na kierowniczych stanowiskach. 18 grudnia funkcję prezesa PZL-Świdnik po rocznej przerwie objął Mieczysław Majewski.

Ważne dla gospodarki regionu były także zwolnienia w LW Bogdanka, wywołane spadkiem cen węgla i zakupieniem kopalni przez grupę Enea. Przedsiębiorstwo energetyczne z Poznania kosztowało to ok. 1,5 mld zł. Przychodami rzędu 214,1 mln zł za dziewięć miesięcy br. może się pochwalić grupa Ursus. W maju firma otworzyła montownię ciągników w Etiopii i zapowiada wejście na kolejne zagraniczne rynki. Za podobnymi przedsięwzięciami innych lubelskich firm idą kolejne etaty.

Łatwiej o pracę
Stopa bezrobocia rejestrowa-nego w regionie wyniosła 11,3 proc. w listopadzie br. i była o 1,2 punktów procentowych niższa niż rok wcześniej. - Patrząc na region szeroko myślę, że nie ma żadnych istotnych czynników makroekonomicznych, które zakłóciłyby spadek bezrobocia. Biznes się rozwija, więc tendencje wzrostu zatrudnienia ze względu na nowe inwestycje przedsiębiorstw potencjalnie będą się utrzymywały - mówi prof. Zbigniew Pastuszak. To wszystko przy rosnącym wynagrodzeniu, które w Lublinie przekroczyło 3,9 tys. zł brutto.

O zagrożeniach dla rozwoju miasta mówi prof. Zbigniew Pastuszak: - Miasto przyciągając inwestorów proponowało im niższe podatki, tańsze lokalizacje i dobrą kadrę. Jeśli tej kadry zaczyna brakować, ponieważ została wydrenowana przez firmy, które już u nas zainwestowały, część osób wyjechała, spada liczba studentów z powodów demograficznych, to czynniki te mogą się przyczynić do obniżenia napływu inwestycji do Lublina. Dodatkowym zagrożeniem mogą być perturbacje, związane ze zmianami w administracji centralnej i wojewódzkiej, mogące powodować wydłużenie procesu podejmowania decyzji i inne problemy wynikające z procesu „organizacyjnego uczenia się” nowych decydentów, czy też zmian w obowiązujących przepisów, co może mieć negatywny wpływ na już realizowane oraz przygotowywane projekty.

Jaki będzie 2016 r.? - Patrząc na fotografię rynku: negatywnych tendencji nie widać. Natomiast są perspektywy na to, że będzie lepiej. Sytuacja gospodarcza zależy jednak także w dużym stopniu od działań nowego rządu. Jaki będzie ich wpływ na decyzje przedsiębiorców, będziemy mogli ocenić, gdy pierwsze projekty gospodarcze rządu PiS zaczną wchodzić w życie - dodaje ekonomista.

Na plus

Optymistyczne doniesienia GUS. Bezrobocie na Lubelszczyźnie w 2015 r. spadło o 1,2 punktu procentowego, wynagrodzenie wzrosło o 3 proc., o 13,7 proc. wzrosła produkcja sprzedana przemysłu, o 6 proc. sprzedaż detaliczna.

Rozwój podstrefy ekonomicznej na Felinie. W 2015 r. siedem firm uzyskało pozwolenie na rozpoczęcie działalności. Pracuje tam ponad 2 tys. osób.

Dobre wyniki finansowe lubelskich firm, m.in. Zakładów Azotowych „Puławy” i Ursusa.

Wejście LW Bogdanka do grupy Enea może oznaczać pewność odbioru lubelskiego węgla i szansę powrotu do budowy elektrowni przy kopalni.

Debiut giełdowy spółki Prairie Mining Ltd. zainteresowanej budową kopalni węgla w rejonie Cycowa i zapowiedź wystąpienia o koncesję na wydobycie w przyszłym roku.

Na minus
Zła sytuacja firm budowlanych. Chociaż liczba mieszkań oddanych do użytku jest zbliżona do tej sprzed roku, to zarobki firm są o 30 proc. niższe niż przed rokiem. Spadła też wysokość wynagrodzenia w tej branży (o 1,4 proc.) i zatrudnienie (11,8 proc.).

Brakuje pracowników, przede wszystkim specjalistów z branży IT, inżynierów i techników. To może w przyszłości obniżyć zainteresowanie Lublinem wśród inwestorów.

Zwolnienia. Niskie ceny węgla uderzyły w pracowników LW Bogdanka. Pracę straciło ok. 400 osób. W związku z przegranym przetargiem z PZL-Świdnik odeszło ok. 100 osób.

Upadłość firm. Trwa likwidacja Zakładów Tytoniowych w Lublinie, gdzie pracę w 2015 r. straciło ponad 100 osób. Ogłoszenie upadłości rozważa też Interbud-Lublin.

Susza zmniejszyła zbiory i zmusiła rolników do ubiegania się o pomoc publiczną.