Dzień Żołnierzy Wyklętych w Lublinie. Zobacz program obchodów

WiN sprzeciwiał się prześladowaniom politycznym i czynionej przez wojska sowieckie dewastacji kraju. Członkowie tej organizacji chcieli stworzyć wspólną armię i uniezależnić się politycznie od Związku Radzieckiego.

Walkę z władzą komunistyczną toczyli żołnierze, którzy nie złożyli broni po zakończeniu II wojny światowej. Liczbę członków wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje się na 120-180 tysięcy osób. Ostatnim w Polsce działaczem podziemia antykomunistycznego był Józef Franczak ps. "Lalek" z oddziału kpt. Zdzisława Brońskiego "Uskoka". Zginął w ubeckiej obławie w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami w województwie lubelskim. "Lalkowi" udało się przeżyć w ukryciu przez 18 lat od zakończenia wojny. Bezpieka policzyła, że pomagało mu blisko 200 ludzi.

Tortury, a potem bezimienny grób
Władze komunistyczne nie miały litości dla członków konspiracji, których udało im się zdemaskować. Po torturach ciała zamordowanych grzebano w błocie, ukrywano na wysypiskach. Wszystko po to, aby o zbrodniach nie dowiedziały się ich rodziny i społeczeństwo. Niektórych z Żołnierzy Wyklętych pogrzebano w bezimiennych grobach. W sierpniu 2013 roku udało się zidentyfikować po ekshumacjach na warszawskich Powązkach szczątki majora Hieronima Dekutowskiego ps. "Zapora", dowódcy oddziałów partyzanckich AK i WiN na Lubelszczyźnie.

W lutym 2014 r. wśród kolejnych ofiar terroru komunistycznego, pochowanych na Powązkach, zostały zidentyfikowane cztery inne osoby związane z Lubelszczyzną: Roman Groński, Arkadiusz Wasilewski, Edmund Tudruj oraz Jerzy Miatkowski. Mężczyźni zostali aresztowani 16 września 1947 roku w Nysie i skazani na śmierć. To byli oficerowie WiN-u walczący w oddziale "Zapory".
- Dzisiaj po 25 latach polskiej wolności mamy pewność, że na "Łączce" na Powązkach chowano zamordowanych więźniów UB, mamy pewność, że w odpowiednim miejscu stanął ten pomnik, ale mamy także coraz dalej idącą pewność dotyczącą tego, że to nie koniec zbadania całego problemu, odkrycia wszystkich grobów, wszystkich szczątków bohaterów dramatu powojennego - mówił prezydent Bronisław Komorowski 28 lutego 2014 r. w Belwederze, w trakcie uroczystości poświęconej Żołnierzom Wyklętym.

Dla młodego pokolenia Żołnierze Wyklęci są dziś bohaterami
- Młodzież buduje w oparciu o życiorysy Wyklętych swoją świadomość historyczną. Obserwuję, jak młodzi ludzie spontanicznie angażują się w obchody 1 marca i biorą czynny udział w wielu wydarzeniach - przyznaje dr Sławomir Poleszak, historyk z lubelskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, który od lat bada biografie pokolenia Żołnierzy Wyklętych. - Cieszę się, że Żołnierze Niezłomni odzyskali miejsce na kartach historii. Pamięć o polskim państwie podziemnym po 1949 roku została odkłamana i przedstawiona na nowo.

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Lublinie i regionie
LUBLIN
28 lutego
godz. 10-13, spotkanie autorskie Ewy Kurek, autorki popularnych książek o Żołnierzach Wyklętych w antykwariacie Archiwum, ul. Narutowicza 69. Gościem specjalnym będzie jeden z Żołnierzy Wyklętych Marian Pawelczak, pseudonim "Morwa", który opowie swoją historię.

1 marca
godz. 11, msza św. w kaplicy pw. Najświętszego Zbawiciela na cmentarzu przy Unickiej w intencji pomordowanych więźniów Zamku Lubelskiego oraz poległych i zamordowanych Żołnierzy Wyklętych.
godz. 12, uroczystość przy Mogile Zamordowanych na Zamku Lubelskim w latach 1944-1954, ceremoniał wojskowy z apelem poległych - złożenie wieńców i zapalenie zniczy
godz. 12, Stowarzyszenie Studenci dla Rzeczpospolitej organizuje na pl. Litewskim "Namiot dla Wyklętych" - akcja odbywa się w kilku miastach w Polsce
godz.13, koncert "Polsko święta! Polsko wieczna!", kościół garnizonowy, Al. Racławickie 20
godz. 13.15, bieg "Tropem Wilczym" ulicami: Podwale (pod prąd), Królewską, Lubartowską, Kowalską, Tysiąclecia i Zamkową
godz. 17, plac Litewski w Lublinie Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych 2015, przemarsz przez deptak, Stare Miasto pod Zamek Lubelski

2 marca
godz. 10, Lubelski Urząd Wojewódzki, Sala Błękitna, ul. Spokojna 4, uroczyste podsumowanie etapu regionalnego IV edycji Ogólnopolskiego Konkursu "Żołnierze Wyklęci - Bohaterowie Niezłomni".
26 marca
godz. 10, Gra miejska "Żołnierze Wyklęci, Żołnierze Niezłomni" przed siedzibĄ NSZZ "Solidarność" przy ul. Królewskiej 3.

KRAŚNIK
1 marca
godz. 12, bieg "Tropem Wilczym - Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych" (park im. Jana Pawła II). Projekt wystartuje w 81 miastach. Po raz pierwszy do cyklicznej już imprezy dołączył Kraśnik. Symboliczny dystans biegu we wszystkich miastach wynosi 1963 metry. Liczba ta jest nawiązaniem do daty śmierci ostatniego Żołnierza Wyklętego - Józefa Franczaka "Lalusia", który został zamordowany w 1963 roku. Zapisy: sport@kraśnik.eu.
8 marca
Uroczystość 70. rocznicy zamordowania przez komunistyczną bezpiekę ks. Stanisława Zielińskiego - kapelana Narodowych Sił Zbrojnych.
godz. 11, skrzyżowanie ulic Podleskiej i Strażackiej - zbiórka przy domu ks. Stanisława Zielińskiego i złożenie wieńców przed tablicą upamiętniającą Kapelana Wyklętego.
godz. 11.20, złożenie wieńców na grobie ks. Zielińskiego (plac kościoła rektoralnego pw. Św. Ducha ul . Narutowicza 31)
godz. 11.30, msza św. w intencji ks. Stanisława Zielińskiego w kościele pw. Św. Ducha.BIAŁA PODLASKA
27 lutego
godz. 18, konferencja naukowa pt. "Żołnierze Wyklęci na Podlasiu" w siedzibie Bialskiego Centrum Kultury, ul. Warszawska 11. Udział w niej wezmą: dr Mariusz Bechta ("Powojenne podziemie polskie na Podlasiu w latach 1944-47") oraz
Paweł Sudewicz ("Zaplecze ideowe Narodowych Sił Zbrojnych. Zbigniew Stypułkowski i służba cywilna narodu").
1 marca
godz. 11, zbiórka przed siedzibą Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w latach 1944-1956, ul. Krótka (w programie m.in. apel poległych oraz przemarsz ulicami miasta)
godz. 12, "Tropem Wilczym - Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych". Wydarzeniu towarzyszy otwarcie wystawy poświęconej "podziemiu niepodległościowemu na terenie miasta i powiatu bialskiego prezentowanej na murach i w świetlicy Zakładu Karnego.
godz. 13, "Koncert Pieśni Patriotycznej" w wykonaniu Zespołu Wokalnego Funkcjonariuszy Służby Więziennej Zakładu Karnego w Zamościu (plac na terenie Zakładu
Karnego)

RADZYŃ PODLASKI
1 marca
godz. 12.15, msza św. w kościele Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Radzyniu Podlaskim. Po nabożeństwie Marsz Żołnierzy Wyklętych do pałacu Potockich, gdzie odbędzie się uroczyste zakończenie uroczystości. Po drodze delegacje złożą kwiaty pod tablicą upamiętniającą Żołnierzy Wyklętych więzionych w ubeckiej katowni przy ulicy Warszawskiej. Żołnierzem Wyklętym ziemi radzyńskiej wspominanym podczas tegorocznych uroczystości będzie Jan Grudziński "Płomień".BEŁŻYCE
8 marca
godz. 10.30, msza św. w Kościele pw. św. Pawła, uroczystość Narodowego Dnia Pamięci o Żołnierzach Wyklętych oraz w rocznicę śmierci cc mjr. Hieronima Dekutowskiego ps. "Zapora".